KADYA MOLODOWSKY [10.593]

Kadya Molodowsky

(Bereza Kartuska, Rusia Blanca [ßielorrusia], 1894-Filadelfia, Pensilvania, 1974) fue una poeta y escritora judía. En 1935 emigró a Estados Unidos.

Ya no tenemos sangre

para ofrecernos en sacrificio,

Nuestra casa se convirtió en desierto.

Ya no alcanza la tierra para nuestras tumbas.

Kadya Molodowsky

Dios misericordioso

Dios misericordioso,

escoge a otras personas,

elige a otros más.

Nos encontramos cansados de la muerte y de morir.

Ya se nos terminaron las plegarias.

Escoge a otras personas,

elige a otros más.

Ya no tenemos sangre

para ofrecernos en sacrificio.

Nuestra casa se convirtió en desierto.

Ya no alcanza la tierra para nuestras tumbas.

No más lamentación para nosotros,

no más endechas

en los libros antiguos y sagrados.

Dios misericordioso,

santifica otro país,

otra montaña.

Hemos regado todos los campos y las piedras

con ceniza, con sagrada ceniza.

Con ancianos,

con jóvenes

y con recién nacidos, pagamos

cada letra de tus Diez Mandamientos.

Dios misericordioso,

alza tu fiera frente

y mira a las personas de este mundo;

dales las profecías, los Días del Temor.

Cada lengua balbuce Tu palabra.

Enséñales los hechos milagrosos

y los caminos de la tentación.

Dios misericordioso,

danos prendas sencillas

de pastores que están con sus ovejas,

de herreros que trabajan con martillos,

de lavanderas y desolladores,

y hasta de alguien inferior, incluso.

Y haznos un favor:

Dios misericordioso,

despójanos del genio y su Divina Presencia. ~

[Versión de Hernán Bravo Varela}

Translated by Kathryn Hellerstein


Brownsville 

Prelude 

Take, begging your pardon, all the instruments,
Perk up the ear, the eye,
Take the lovely, old fife
And the resounding drum,
The huge bass drum with its thunder,
The barrel organ with a creak,
Brownsville comes across—first number,
In a torn kaftan,
With a little lipstick on the lips.
The young tap their heels—
Tip-drip! Tip-drip! Tip-chop!
And even the dogs across the street
Wag their tails to the beat.
So grab the slender flute,
And summon the lively young klezmer,
Let there be a prelude for the Nation of Brownsville,
And let him tell us what he has seen.




Sabbath Arrives in Brownsville 

Chopping knives knock out an old, old melody
From Berditshev, from Berezne, from Demir,
And the radio sings: “Oh come already, my sweet life,
Your true Tsipele awaits you, dear.”

The card tables stand, festive and holy,
Candles are already lit, the floors waxed,
Lips rouged, and Brownsville sparkles,
And the Sabbath Queen comes in velvet slacks. 

“Ah, Lekho dodi likras kale,” 
An old man sings with a sorrowful beard,
“Forgive, my children profane the Sabbath,
And sorrow lies upon the whole wide world”

Oh, Lekho dodi likras kale,
Come on tiptoes, your path is narrow,
I wait for you, luminous, holy bride,
For the last, for the very last time.”

The young folks near the candy store
In honor of the Sabbath all “campaign.” 
They sing loudly, with pure voices, 
“Oy, bay mir bistu sheyn, Oh, let me explain…” 

And the Sabbath Queen comes to them, young,
On high heels, like a cedar tree,
And sways with them near the candy store
And sings with them, “Oh, let me explain.”

The “Anshey Tsedek”— Jewish shopkeepers, no evil eye—
Delight in their own sound—cantorial singers—
And the Sabbath Queen floats above Brownsville,
Smiling quietly through outspread fingers.

The market is quiet, the uproar has fled,
The Jew with his hoarse voice has vanished, 
And the wheeled pushcart has hidden away 
In the clefts of the rocks,
In the stony cracks.

The boxes are veiled and covered,
A holy, mute city,
A dream descends, overspreads everything,
And Brownsville reflects upon God.

And Queen Sabbath shines into the windows:
—“Where are you, Elinor?”
In the candy story, jazz plays and laughs,
—Where are you, Elinor?
I'm floating here now, 
And Brownsville is fragrant with lilac.

The young boys tap their heels,
Joy shines in the hair of young girls,
—Where are you, Elinor?
What do your lips whisper?
Your fingers outspread on your face?

The pushcarts rest on their wheels,
The market is an old, mute city,
The children dream in their little beds,
And Brownsville reflected upon God.”

Oh, Elinor,
Young, beautiful Elinor,
Soft, brown silk, your hair.
In your little hat, the feather, light and mild,
Trills like a little bird in the wind.

Oh, Elinor,
Your mouth hums a little song,
The sadness in your eyes, tell, how does it come there?
The sadness in your eyes,
Dim, deep,
Read out from an old letter?
Oh, Elinor,
How does sadness come to your nineteenth year?

In Father's chair,
The wide, sagging chair,
Sits Elinor—as like Nathan as two drops of water.
Her eyes shut,
Biting her lip,
Her head of brown hair
Stretched into the support of the chair.

In exactly the same place
She once saw her father sit,
In the middle of the night—
Through the window, lightning breaking.

Outside, hard rain drops sifted,
Her father held his hands on his knees,
And his lips whispered quietly.
—You were a fool, Nathan!
What on earth are you doing?
Where have you dragged your tailor's bones?
Already rushed through a week at the machine,
What do you yourself have to say at night?
Where in the world are you?

And her father, with a weird tune,
Sang to himself in the night,
And Elinor, with closed eyes,
Heard her father's tune and awoke.

After that, she, with barefoot, knocking steps,
Ran down to her father and began to ask:
—What are you singing, Father?
Are you crying? Or reciting a song with the rain?

Her father took the child in his lap,
Counted off her small fingers,
Her father pressed her small, brown head,
And told a story to his little Elinor:

“Once there was a person 
Named Nathan, a tailor-boy.
This fine lad could stand no wrong, 
He was such a good boy.

When he sewed, he sang his songs—
He loved the needle, he loved the sky, 
He sang that all people are brothers
And that all the birds can fly.

But then came a wicked, wicked man,
A chairman, my daughter dear and little.
The big shot took away the sky
And left the boy the needle.

The tailor boy forgot his song.
He sewed in silence, glum and glummer,
The birds all flew away from him
And never returned in the summer.”

Her little heart understood her father's voice,
Saw her father standing above her head,
The lightning lit him up like flames,
And hot drops fell upon her face.

Afterwards, the child saw everything in her dream,
The needle and the sky lying near her little bed.
It was a long time ago, early in her childhood,
But sometimes her father's melody returns. 

“Froyen-Lider”, poema en Yiddish de Kadya Molodowsky

איז געבױרן געװאָרן אין קאַרטוז־בערעזע, װײַסרוסלאַנד. נישט געקוקט אױף דעם װאָס זי איז געװען אַ מײדל האָט זי געלערנט חומש בײַם טאַטן װאָס איז געװען אַ מלמד, און שפּעטער גמרא און רוסיש מיט פּריװאַטע לערערס. אין די 1920ער יאָרן האָט זי זיך באַזעצט אין װאַרשע און האָט געאַרבעט בײַ טאָג װי אַ לערערין אין די ייִדישיסטישע סאָציאַליסטישע צישאָ־שולן און אין אָװנט אין אַ העברעיִשער שול פֿון דער קהילה. אירע תּלמידים האָבן געדינט װי אַן אינספּיראַציע פֿאַר אַ סך פֿון אירע קינדערלידער. אַלײן אַ הײסע ציוניסטקע האָט זי חתונה געהאַט מיט אַ קאָמוניסט, דעם היסטאָריקער און ליטעראַטור־קריטיקער שׂימחה לעװ, און פֿון 1935 האָבן זײ געװױנט דער עיִקר, אַחוץ 3 יאָר, אין אַמעריקע. קײן קינדער האָבן זײ ניט געהאַט.

„קאַדיע” װערט באַטראַכט װי די װיכטיקסטע שרײַבערין אין דער מאָדערנער ייִדישער ליטעראַטור און אַן ערשטקלאַסיקער און פּראָדוקטיװער פּאָעט לױט אַלע סטאַנדאַרדן, נישט געקוקט אױף איר געשלעכט. זי האָט אַרױסגעגעבן אַכט בענד לידער, אַ זאַמלונג דערצײלונגען, עטלעכע ראָמאַנען, און אין ניו־יאָרק האָט זי אױך רעדאַקטירט אַ ליטעראַריש־קולטורעלע צײַטשריפֿט, סבֿיבֿה.

אין איר שרײַבן אַנטפּלעקט זיך אַ פֿרױ װאָס האָט געשטרעבט צו מאַכן שלום צװישן די אַנטקעגנדיקע כּוחות פֿון רעליגיע און מאָדערנקײט, אַ רעאַליסט און אַ סקעפּטיקער װאָס האָט געבענקט נאָך נסים, אַ פֿילאָסאָפֿישע דענקערין בײַ װעמען די טיפֿסטע טראַגעדיע איז אַלע מאָל געװען געמישט מיט איראָניע און הומאָר, און אַ גײַסטיקע זוכערין װאָס האָט זיך מיאש געװען אין גאָט און אין דער מענטשהײט. פּאַפּירענע בריקן, 1999 פֿון קעטערין העלערסטײן ברענגט אַ כּוללדיקע זאַמלונג פֿון אירע בעסטע פּאָעטישע װערק אױף ענגליש.

‏

פֿרויען־לידער

‏

עס װעלן די פֿרױען פֿון אונדזער משפּחה בײַ נאַכט אין חלומות

מיר קומען און זאָגן:

מיר האָבן אין צניִעות אַ לױטערע בלוט איבער דורות געטראָגן,

צו דיר עס געבראַכט װי אַ װײַן אַ געהיטן אין קױשערע קעלערס

פֿון אונדזערע הערצער.

און אײנע װעט זאָגן:

איך בין אַן עגונה געבליבן װען ס’זענען די באַקן

צװײ רױטלעכע עפּל אױף בױם נאָך געשטאַנען,

און כ’האָב מײַנע צײנער די װײַסע צעקריצט אין די אײנזאַמע נעכט פֿון דערװאַרטונג.

און איך װעל די באָבעס אַנטקעגנגײן זאָגן:

װי הערבסטיקע װינטן יאָגן נאָך מיר זיך

ניגונים פֿאַרװעלקטע פֿון אײַערע לעבנס.

און איר קומט מיר אַנטקעגן,

װוּ די גאַס איז נאָר טונקל,

און װוּ סליגט נאָר אַ שאָטן:

און צו װאָס אָט דאָס בלוט אָן אַ טומאה

ס’זאָל זײַן מײַן געװיסן, װי אַ זײַדענער פֿאָדעם

אױף מײַן מוח פֿאַרבונדן,

און מײַן לעבן אַן אױסגעפֿליקט בלאַט פֿון אַ ספֿר

און די שורה די ערשטע פֿאַרריסן?

VIII

אין נעכט װען איך בין װאַך,

און ס’קומען צו מיר טעג מײַנע פֿאַרגאַנגענע

זיך פֿאַר די אױגן שטעלן,

קומט פֿאַר מיר מײַן מאַמעס לעבן.

און אירע אױסגעדאַרטע הענט

אין צניעותדיקע אַרבל פֿון נאַכטהעמד אײַנגעהילט

װי אַ גאָטספֿאָרכטיקע שריפֿט אין װײַסע גוילים

און ס’בײזערן זיך װערטער פֿון המפּיל,

װי פֿײַערדיקע קױלן געלאָשן פֿון איר שטיל געבעט

און אױסגעטריקנט איר דאָס מױל

װי אַ פֿאַרדאַרטע פֿלױם.

און ס’קומען אירע טרערן װי אַ קאַרגער־אײנציק־טראָפּנדיקער רעגן,

און ערשט, אַז כ’בין אַלײן אַ פֿרױ

און גײ אין ברױנעם זײַד געקלײדט

מיט בלױזן קאָפּ

און נאַקעט האַלדז,

און ס’האָט דער אומגליק פֿון מײַן אײגן לעבן מיך דעריאָגט

און װי אַ קראָ,

אױף אַ קלײן הינדעלע אַרויפֿגעפֿאַלן,

איז אָפֿט באַלױכטן העל מײַן צימער אין די נעכט,

און כ’האַלט די הענט איבער מײַן קאָפּ פֿאַרװאָרפֿן

און ס’זאָגן מײַנע ליפּן אַ שטילן אײנפֿאַכן געבעט צו גאָט

און ס’קומען טרערן, װי אַ קאַרגער־אײנציק־טראָפּנדיקער רעגן.

חשוונדיקע נעכט, ווילנע, 1927