Riekus Waskowsky
Rotterdam, HOLANDA (1932-1977). Poeta y Traductor de poetas de habla hispana. Libros: Tant pis pour le clown, 1966. Sólo los nombres de los grandes bebedores sobreviven, 1968. El primero que tire la primera piedra, 1970.
ARS POÉTICA
(She got ev'rything she needs
she is an artist, she don't look
back)
El de Poesía
es como el arte culinario:
echas a la sartén algo
al buen tún tún no más...
y sale bien si sabes cocinar.
Poemas de Riekus Waskowsky
La obra del poeta holandés Riekus Waskowsky (Rotterdam: 1932-1977) se encuentra en dos primeros libros donde son recurrentes la cita filosófica, musical y literaria, el desdén rotterdamita, la broma zen: Tant pis pour le clown (Mala suerte para el payaso) de 1966 y Slechts de namen der grote drinkers leven voort (Sólo siguen vivos los nombres de los grandes bebedores) de 1968, y otros dos en los que trabaja también con dibujos, caligrafía mecánica, fotografía: Wie het eerste z´n stenen kwijt is... (El primero que pierde sus fichas...) de 1970 y De Boeddha met een piepertje (El Buda con un pitito 1) de 1972. Dejó además una cantidad considerable de poemas dispersos en revistas literarias y algunos inéditos. En 1985 Rien Vroegindeweij y Erik van Muiswinkel publicaron toda su obra en un solo volumen: Riekus Waskowsky, Verzamelde gedichten (Riekus Waskowsky, poesía reunida), Bert Bakker, Amsterdam.
La traducción de estos 4 poemas de Waskowsky– “Alles, was wir sehen...” pertenece al libro Slechts de namen der grote drinkers leven voort. Los otros 3 poemas son del volumen Tant pis pour le clown - es parte de una antología de poesía holandesa (desde los años 50 a la actualidad, año 2006) en versión bilingüe holandés-castellano, work in progress que espero terminar con buena salud y mucho mejor entendimiento.
Amsterdam, marzo de 2005.
1 La palabra "piepertje" tiene varios y distintos significados, a los que es común su condición de aparato o instrumento musical pequeño. Me conformo con ahora con esto de "pitito" (que me gusta bien poco), a la espera de encontrar una definición más precisa.
_______________________________________
ALLES, WAS WIR SEHEN, KÖNNTE AUCH
ANDERS SEIN (1)
Esta tarde, finalmente, en la cama con S.
Estuvo muy amorosa e hizo lo que pudo
para mostrar diez años más de experiencia
de los que realmente tiene.
A pesar de todo yo no podía evitarlo: tenía que pensar
en Chunyu Fen, de la historia de Li Kung-tso (contada
de nuevo por Ling Yutang).
Pensaba en Fen, cuyo nombre significa hermoso desorden
y que en un sueño, el año 792, era inmensamente feliz
con la hija de un rey de las hormigas. Durante años
vivió con ella en un hormiguero debajo de un viejo árbol.
(Todo esto una tarde cuando había bebido
realmente demasiado.)
Fue terrible: S. tiene un coñito delicioso.
"Te quiero" dijo y yo hubiera querido decir
lo mismo, pero pensaba constantemente:
"¿Quién eres realmente, quién eres,
oh hija del rey de las hormigas?"
ALLES, WAS WIR SEHEN, KÖNNTE AUCH/ ANDERS SEIN
Vanmiddag dus eindelijk met S. naar bed geweest.
Ze was erg lief en ze deed haar best
om tien jaar meer ervaring te tonen dan ze had.
Toch kon ik het niet helpen: steeds weer
moest ik denken aan Chunyu Fen uit het verhaal
van Li Kung-tso (naverteld door Lin Yutang).
Aan Fen dus, wiens naam schone wanorde betekent
en die in 792 in zijn droom bijzonder gelukkig was
met de dochter van een mierenkoning. Jarenlang
leefde hij met haar in een mierenhoop onder
een oude boom. (Dit alles op een middag toen
hij echt wel teveel had gedronken.)
Het was verschrikelijk: S. heeft een lekker kutje.
"Ik hou van je" zei ze en dat had ik ook
wel willen zeggen, maar voortdurend dacht ik:
"Wie ben je eigenlijk, wie ben je,
o dochter van de koning der mieren?"
Ze was erg lief en ze deed haar best
om tien jaar meer ervaring te tonen dan ze had.
Toch kon ik het niet helpen: steeds weer
moest ik denken aan Chunyu Fen uit het verhaal
van Li Kung-tso (naverteld door Lin Yutang).
Aan Fen dus, wiens naam schone wanorde betekent
en die in 792 in zijn droom bijzonder gelukkig was
met de dochter van een mierenkoning. Jarenlang
leefde hij met haar in een mierenhoop onder
een oude boom. (Dit alles op een middag toen
hij echt wel teveel had gedronken.)
Het was verschrikelijk: S. heeft een lekker kutje.
"Ik hou van je" zei ze en dat had ik ook
wel willen zeggen, maar voortdurend dacht ik:
"Wie ben je eigenlijk, wie ben je,
o dochter van de koning der mieren?"
1. En alemán en el original. En una nota al poema Waskowsky dice: "proposición de Ludwig Wittgenstein, Tractatus Logico- Philosophicus. 5.634". En castellano: "Todo lo que vemos podría ser también de otra manera" (traducción de Jacobo Muñoz e Isidoro Reguera). Una segunda nota al mismo poema dice: "El sueño de un borracho", Li Kung-tso. En Famous Chinese Short Stories, Ling Yutang.
HOMENAJE A GERARD DIELS (2)
Un poeta borracho abraza la luna en
el agua - hasta que llega la muerte,
la muerte de la luna en el agua.
El poeta sigue vivo y después de miles
de años sólo parece haber cambiado el gusto.
Quiero decir: Li Tai Po bebía vino, Dylan
Thomas whisky, Gerard Diels ginebra.
HOMAGGE AAN GERARD DIELS
Een dronken dichter omarmt de maan in
het water - totdat de dood erop volgt,
de dood van de maan in het water.
De dichter leeft verder en na duizenden
jaren blijkt alleen de smaak veranderd.
Ik bedoel: Li T´ai-pee dronk wijn, Dylan
Thomas whisky, Gerard Diels jenever.
het water - totdat de dood erop volgt,
de dood van de maan in het water.
De dichter leeft verder en na duizenden
jaren blijkt alleen de smaak veranderd.
Ik bedoel: Li T´ai-pee dronk wijn, Dylan
Thomas whisky, Gerard Diels jenever.
2. En una nota al poema Waskowsky dice: "Conocida leyenda sobre la muerte de Li Tai Po. De manera espero que redundante señalo que el título "Homenaje..." no tiene connotaciones irónicas. El trabajo del poeta Gerard Diels me ha causado siempre impresión, aun cuando no fuera más que por estas dos líneas: "Ahora sécate las lágrimas, nada se ha perdido/ que no estuviera ya perdido, antes de empezar". (Het Doornen Zeel, 1946.)
PANTA RHEI (3)
Como recientemente, cuando soñé
que estaba vivo hace mil años.
Desperté lentamente y
desde muy lejos me llegaban las voces de
Ko van Dijk y Hans Croisset, resonando
altas por el castillo de Matilde
de Toscana (el lugar se llama Canossa)
donde habíamos acampado 3 días.
Abajo, en la capilla del castillo
Gregorio VII celebraba una misa de Gracias.
Con gran dificultad intentaba yo aclararme.
¿Dónde me encontraba? ¿Seguía durmiendo?
¿Era mi despertar mil años más tarde
sólo un sueño?
Junto a mi colchón en el suelo de piedra
descansaban mi cota de malla y mi espada.
Afuera todavía la nieve.
PANTA RHEI
Zoals laatst toen ik had gedroomd
dat ik duizend jaar eerder leefde.
Ik werd heel langzaam wakker en
van ver weg kwamen de stemmen van
Ko van Dijk en Hans Croiset, luid
weerkaatsend door het slot van Mathilde
van Toscane (de plaats heet Canossa)
waarvoor wij 3 dagen hadden gebivakkeerd.
Beneden in de slotkapel celebreerde
Gregorius VII een dankmis.
Moeizam probeerde ik tot klaarheid
te komen. Waar was ik? Sliep ik nog?
Was mijn ontwaken duizend jaar later
alleen maar een droom?
Naast mijn matras op de stenen vloer
lagen mijn maliënkolder en mijn degen.
Buiten nog steeds de sneeuw.
dat ik duizend jaar eerder leefde.
Ik werd heel langzaam wakker en
van ver weg kwamen de stemmen van
Ko van Dijk en Hans Croiset, luid
weerkaatsend door het slot van Mathilde
van Toscane (de plaats heet Canossa)
waarvoor wij 3 dagen hadden gebivakkeerd.
Beneden in de slotkapel celebreerde
Gregorius VII een dankmis.
Moeizam probeerde ik tot klaarheid
te komen. Waar was ik? Sliep ik nog?
Was mijn ontwaken duizend jaar later
alleen maar een droom?
Naast mijn matras op de stenen vloer
lagen mijn maliënkolder en mijn degen.
Buiten nog steeds de sneeuw.
3. En una nota al poema Waskowsky dice: "Pantha rei (griego: todo fluye): sentencia atribuida a Heráclito. El poema está inspirado en una narración del filósofo chino Chuang Tsu, que soñó que era una mariposa y cuando despertó se preguntaba si él, Chuang Tsu, había soñado que era una mariposa, o si la mariposa ahora estaba soñando que era Chuang Tsu. En la temporada 1952/1953, Het Rotterdams Toneel (El Teatro de Rotterdam) puso en escena Enrique IV de Luigi Pirandello. Participaban, entre otros, Ko van Dijk y Hans Croiset".
SANS TEETH, SANS EYES... (4)
Cuando en 1781 el paraíso
se hizo finalmente demasiado pequeño
(se venía criticando desde hacía siglos el trabajo
absolutamente incompetente de la comisión de balotaje)
Dios achicó a los bienaventurados al punto
que todo el cielo cabía en el bolsillo de su chaleco.
(Dios, que como se sabe,
no mide más de 1 m 23)
Y fue así como miles de millones de muertos
se convirtieron en menos que el murmullo de una hoja,
menos que una sonrisa.
SANS TEETH, SANS EYES ...
Toen in 1781 het paradijs
eindelijk te klein was geworden,
(er was al eeuwen lang kritiek op het werk
van de totale incompetente ballotagecommissie)
verkleine God de zaligen zover
dat de hele hemel in zijn vestzakje ging.
(God, die zoals men weet,
zelf niet groter is dan 1 m 23)
En zo werden toen miljarden doden
minder dan het ritselen van een enkel blad,
minder dan een glimlach.
eindelijk te klein was geworden,
(er was al eeuwen lang kritiek op het werk
van de totale incompetente ballotagecommissie)
verkleine God de zaligen zover
dat de hele hemel in zijn vestzakje ging.
(God, die zoals men weet,
zelf niet groter is dan 1 m 23)
En zo werden toen miljarden doden
minder dan het ritselen van een enkel blad,
minder dan een glimlach.
4. En una nota al poema Waskowsky dice: "Shakespeare, As you like it, Acto II, escena 7: ´Sans teeth, sans eyes, sans taste, sans everything´ . 1781 es una fecha importante en la historia de la filosofía". Waskowsky no explica nada sobre la importancia que le atribuye a ese año.
(Otros) poemas
ARQUEÓLOGO (1)
No es feliz, ahora que lentamente,
después de años de preparación, sus manos
liberan la ciudad sepultada.
Periódicos y revistas especializadas
celebrarán sus hallazgos
pero él no es feliz.
Antiguas formas de desesperación, los restos de la vida
que vacilante ha dejado al descubierto, le llenan el corazón.
Entonces muere, 1200 años antes de Cristo
en la devastación de Micenas.
ARCHEOLOOG
Hij is niet gelukkig, nu langzaam,
na jaren voorbereiding, zijn handen
de bedolven stad bevrijden.
Kranten en vakbladen
zullen over zijn vondsten juichen
maar hij is niet gelukkig.
Oude vormen van waanhoop, de resten van het leven
dat hij aarzelend blootlegt, vullen zijn hart.
1200 jaar voor Christus sterft hij dan
bij de verwoesting van Mycene.
na jaren voorbereiding, zijn handen
de bedolven stad bevrijden.
Kranten en vakbladen
zullen over zijn vondsten juichen
maar hij is niet gelukkig.
Oude vormen van waanhoop, de resten van het leven
dat hij aarzelend blootlegt, vullen zijn hart.
1200 jaar voor Christus sterft hij dan
bij de verwoesting van Mycene.
1.En una nota al poema, el autor señala: “´Micenas´(Mykene, griego: Mykenai): antigua ciudad no griega; primeros habitantes a comienzos de la Edad del Bronce, ca. 3000 A.C.”
TANT PIS POUR LE CLOWN
Es lo que se dice un tipo sacado de un chiste. Tiene
p.ej. que huir, entonces mira el globo
y pregunta: "¿no tiene usted otra bola?"
Adonai! O también puede tocar a mi puerta
de noche y quiere saber qué significa soixante-neuf
en francés.
Estoy solo en la habitación - me mira
en el espejo. No me da buena espina.
TANT PIS POUR LE CLOWN
Hij is precies een man uit een mopje. Hij
moet bijv. vluchten, bekijkt dan de globe
en vraagt: ´Heeft u geen andere bol?´
Adonai! Of ook wel klopt hij ´snachts op
mijn deur en wil weten wat soixante-neuf
in het frans is.
Ik ben alleen in de kamer - hij kijkt mij aan
in de spiegel. Ik zie hem niet zo zitten.
moet bijv. vluchten, bekijkt dan de globe
en vraagt: ´Heeft u geen andere bol?´
Adonai! Of ook wel klopt hij ´snachts op
mijn deur en wil weten wat soixante-neuf
in het frans is.
Ik ben alleen in de kamer - hij kijkt mij aan
in de spiegel. Ik zie hem niet zo zitten.
HISTORIA (2)
Cuando peleamos en la batalla de las Termópilas
(a mi lado: Ayax, Castor y Polux,
y Odiseo, el héroe astuto, que en la nochebuena
escribe el Gysbrecht van Aemstel (3)
mi amigo del alma Sócrates llevaba una novísima
creación de la Casa de Inglaterra.
Lo que más llamaba la atención eran las largas solapas
de la chaqueta y el pantalón a media pierna con amarras.
Me pareció un poco demasiado: "Oye", le dije,
"te has equivocado de película.
Ándate a: Siete días felices con Connie,
además los alemanes pagan mejor".
Su grave rostro de filósofo mostró por un instante
gran alegría. Pero luego suspiró:
"La historia es implacable. Yo, Sócrates,
luché al fin y al cabo en las Termópilas.
Lo que pasó, pasó".
GESCHIEDENIS
Toen wij in de slag bij Thermopylae vochten,
(aan mijn zijde: Ajax, Castor en Polux,
en Odysseus, de sluwe held, die in de kerstnacht
den Gybrecht van Aemstel schreef)
droeg mijn boezemvriend Socrates een geheel
nieuwe creatie van House of England.
Vooral de lange revers van het jasje en
de korte kuitbroek met strik vielen op.
Ik vond het al zo gek: ´Man´, zei ik, ´je zit
toch heus in de verkeerde film.
Ga naar: Zeven gelukkige dagen met Connie,
die Duitsers betalen nog better ook´.
Zijn droeve filosofengezicht vertoonde éen
ogenblik grote blijdschap. Toen echter zuchtte hij:
´De geschiedenis is onverbiddelijk. Ik, Socrates,
heb nu eenmaal bij Thermopylae gevochten.
Wat gebeurd is, is gebeurd.´
(aan mijn zijde: Ajax, Castor en Polux,
en Odysseus, de sluwe held, die in de kerstnacht
den Gybrecht van Aemstel schreef)
droeg mijn boezemvriend Socrates een geheel
nieuwe creatie van House of England.
Vooral de lange revers van het jasje en
de korte kuitbroek met strik vielen op.
Ik vond het al zo gek: ´Man´, zei ik, ´je zit
toch heus in de verkeerde film.
Ga naar: Zeven gelukkige dagen met Connie,
die Duitsers betalen nog better ook´.
Zijn droeve filosofengezicht vertoonde éen
ogenblik grote blijdschap. Toen echter zuchtte hij:
´De geschiedenis is onverbiddelijk. Ik, Socrates,
heb nu eenmaal bij Thermopylae gevochten.
Wat gebeurd is, is gebeurd.´
2. En una nota al poema, Waskowsky dice: “Los historiadores sostienen que el filósofo griego Sócratas jamás combatió en las Termópilas.”
3. Gysbrecht van Aemstel. Obra de teatro (1638) del autor holandés Joost van den Vondel (NdT).
GOSPELSONG
Cada segundo el mundo cambia
la gente vive y la gente muere
como si nada y tal vez no sea nada
más que algo de movimiento
que no hace cambiar al mundo.
GOSPELSONG
Elke seconde verandert de wereld
men leeft maar en sterft maar
alsof het niets is en misschien is
het ook wel niets dan wat beweging
waardoor de wereld niet verandert.
men leeft maar en sterft maar
alsof het niets is en misschien is
het ook wel niets dan wat beweging
waardoor de wereld niet verandert.
No hay comentarios:
Publicar un comentario