EWA SONNENBERG [18.481]

EWA SONNENBERG

Nacida en 1967 - Poeta polaca, pianista, profesora.

Poemas traducidos al Inglés, francés, español, alemán, sueco, turco, ruso, húngaro, esloveno, eslovaco, checo, Serbia, Macedonia, Bosnia, Italia, Ucrania. 

Publicaciones: 

Hazard” (Wrocław, 1995), „Kraina tysiąca notesów” (Dzierżoniów, 1997), „Planeta” (Katowice, 1997), „Smycz” (Wrocław, 2000), „Płonący tramwaj” (Kraków, 2001), „Lekcja zachwytu” (Kraków, 2005), „Pisane na piasku/Written on send” (Kraków, wyd. Ha –art., 2007), w angielskim przekładzie Katarzyny Jakubiak, „Rok Ognistego Smoka” (Kraków, 2009), „Wiersze zebrane” (Wrocław 2014, Biblioteka Rity Baum).  Ukazała się również książeczka „Paź królowej. Bajka dla zakochanych” (Kraków, 2006) oraz „Encyklopedia szaleńca” (Wrocław, 2006, w bibliotece „Rity Baum”). W 2006 ukazał się wybór wierszy „Imperium łzy” w Belgradzie w tłumaczeniu Biserki Rajcic. W 2009 ukazał się wybór wierszy „ Spowiedź” w Skopi w tłumaczeniu Risto Jaceva. Stypendystka Kultury Niezależnej w Paryżu, dwukrotna stypendystka (2001, 2008) Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Za tomik „Hazard” otrzymałam nagrodę im. Georga Trakla (1996), 2008 Nagrodę dla najlepszego poety festiwalu Ilinden/Skopie, Macedonia, 2012 Nagrodę Czterech Kolumn za całokształt twórczości. Wiersze prezentowane w wielu antologiach m.in. Rosyjskiej: „Polskie poetki”, Petersburg, 2002 Szwedzkiej: „17 Polskich poetów” Sztokholm, 2003, „Jag i forsta och sista person/Poetki polskie”, Sztokholm, 2008. Słoweńskiej: „Akslom poljska nazaj”, Ljubljana, 2005, Amerykańskiej: „New European Poetry”, Graywolf Press, Saint Paul, Minnesota, 2008. Serbskiej: „International Writers Colony. Cortanowci”, Serbia Literary Society, Belgrad 2008, Hinduskiej: „Aria“ translations by Sudeep Sen, Yeti Books&Monsoon Editions, Mulfran Press, India, England 2009 , Niemieckiej: „Das Unsichtbare Lieben. Anthologie polnischer Lyric“, K.Gutke Verlag, Köln, 1998, Artur Becker, „Ein Kiosk mit elf Millionen Nachten“, Stint, Bremen 2008. Rosyjskiej: “ Było, jest, będzie” ( Collection wierszy polskich poetów) , Wahazar, Moscow, 2009. , Hiszpańska: “Poesia a Contragolpe”, Antologia Polskiej Współczesnej Poezji (1960 – 1980) pod redakcją Abel Murcia, Gerardo Beltran, Xavier Farre, Prensas Universitaires de Zaragoza, 2012 , Serbska: “Moi poeci XX wieku” w tłumaczeniu Biserki Rajcic, Belgrad, Treci Trg, 2012,  Tureckiej z okazji Festiwalu poetyckiego , “Wiersz Istambułu. Poeci Świata”, Istambuł 2013, Amerykańskiej: “With our eyes wide open”, West End Press, Albuquerque New Mexico 2014. Hiszpańska: “El cerezo crece...” Uniwersytet w Grenadzie, redakcja: Joelle Guatelli- Tedeschi, Grenada 2015. Prezentacja wierszy z tomu „Wiersze zebrane”  w języku włoskim na blogu Paolo Statuti: www.musashop.wordpress.com.. Wiersze ukazywały się w pismach za granicą: „Literaturkreis Lichtungen” (Graz, 1996), „Nagy Vilag” (Budapeszt, 2002), „Gulf Coast” (USA, 2003), „ Lyrikvannen” (Sztokholm, 2003), „Poesie” (Paryż, 2004), „Romboid” (Bratysława, 2004), „Apokalipsa” (Ljubljana, 2004),  „Lyric” (USA, 2005), „Apokalipsa” (Ljubliana, 2006), „Polityka” (Belgrad, 2007), „Treci trg” (Belgrad, 2007), „Blesok” no. 54 (Macedonia, 2007), „Heviz” (Budapeszt, 2007) „Treci trg” (Belgrad 2008). W „OEI” (Sztokholm, 2008) ukazał się mój artykuł o poezji.  Ostatnio ukazały się wiersze w piśmie „Nuovi Argomenti” we Włoszech (2014) i  w Waxwing Magazine w USA (issue V – spring 2015) . Wiersze były publikowane na portalach internetowych: PKP Zin, Helikopter, sZAFa.

ERÓTICO

Eres la más bella nevera en la que meto

fresas frambuesas judías y guisantes

Eres la chaqueta peor cortada

en el mapa de este país comprada en las rebajas

Eres la impresora láser hewlett-packard más moderna

imprimiendo escandalosos fragmentos de la vida de místicos frustrados

Eres la mejor calefacción en todos los pisos del mundo

Eres el frasco de perfume más caro de los Champs-Elysées

Eres un perfecto aparato technics para reproducir

la Inconclusa de Schubert o la Del destino de Beethoven

Eres el arco iris más grande en el cielo de París

Eres un alucinante concorde con una aceleración de otro mundo

Eres la pepita más dura en la jugosa pulpa de borgoña

Eres el máximo nivel de incremento demográfico a escala cósmica

Eres el picaporte más bonito de la ciudad

Eres todos los reyes y reinas al mismo tiempo

Eres una partida de ajedrez sin jugar durante el campeonato del mundo

Eres un piano desafinado en el consultorio del psiquiatra

Eres un escaparate de moda en el centro de Londres y de las miradas

Eres la entrada más elegante a un hotel de toda la cadena Hilton

Eres la página más resbaladiza de Vogue

Eres el tenedorcito más valioso en un convite

Eres el índice de materias más interesante consultado unos minutos

Eres la vacuna más eficiente contra la rabia y la gripe

Eres tan serio como la Torre de Londres

Eres tan dulce como un terrón de azúcar

Eres el rascacielos más grande y más alto de Nueva York

Pertenece al volumen Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea (autores nacidos entre 1960 y 1980), con la selección y traducción y selección de Abel Murcia, Gerardo Beltrán y Xavier Farré. El libro fue publicado en las Presas Universitarias de Zaragoza.

Nieobliczalni

Przyjacielu to sprawa między mną a tobą

Wyłuskiwanie światła z dna trudnego

Stopy lekko unoszą się nad ziemią

To znaczy że jesteś gdzieś blisko

Moje ciało odgaduje twoją obecność

Nikt nie ma wstępu do naszego współodczuwania

Jest w nas niewyobrażalna cisza

Jakby wszyscy wokół chodzili na palcach

To nie polega na zrozumieniu ale na odczuciu

Wyobraź sobie kamień który mówi słyszy i czuje

Wyobraź sobie skałę która kocha i nienawidzi

Wyobraź sobie nasze spotkanie

Nasze przeczucia są identyczne jakbyśmy dotykali się myślami

Przyjacielu za każdym razem cię zdobywam

Poszukuję odnajduję tracę

Odkrywając że miłość oznacza coś więcej niż bliskość

Nie oglądając się na porę i okoliczności wychodzę ci naprzeciw

W rękach przesypuje się piasek spod twoich stóp

To czas który przekonał nas do siebie

Teraz już wiemy że zdążymy

Nasza walka była potężna jak echo rozwścieczonego nieba

Zdobyliśmy więcej niż może odczuć ciało

Blizny są tylko przypomnieniem tego co upodabniało nas do siebie

Jakbyśmy zmierzali do tego samego celu

Rozpoznając nie będziemy pragnąć rozpoznanego

Odczuwając nie będziemy spełnieniem odczuwanego

Przyjacielu kim są nasze serca?

Te lodowe jaskinie w których ukryliśmy żar naszych imion

Ośnieżone i nie do zdobycia jak szczyty gór przesłonięte chmurami

W kosmosie to zaledwie punkt najjaśniejszy z wszystkich gwiazd

Niedostrzegalna wzajemność okrutna i piękna

Dzieciństwo poprzez które zauważyliśmy siebie

Dzieciństwo które nauczyło nas rozpoznawać swoje ślady

Kiedy opadnie z nas delikatna zasłona odsłonimy swoje twarze

Ktoś z nas będzie miał skrzydła

Ktoś z nas będzie miał bose stopy

Podarujemy sobie gwiazdozbiór który chroni

Podarujemy sobie pory roku które uniosą ciężar wiadomego

Przyjacielu gdy jesteś drzewem wiem jak pachną twoje liście

Gdy jesteś deszczem kosztuję smak każdej kropli

Gdy jesteś ptakiem rozwijam skrzydła

Gdy jesteś ogniem karmię cię z ręki płomieniem

Gdy jesteś wiatrem czekam aż skruszysz we mnie kamień

Gdy jesteś człowiekiem milczę 

Lipiec 2005

KTO UKRYWA SIĘ W LEKTYCE Z PIASKU?

za krótko istnieję?

wolność:

słyszę szum oceanu w moich żyłach

słyszysz swoje imię brzmi jak burza piaskowa

jesteś beduinką

twoje nagie piersi wtórują nagim piaskom

oczy nieba płoną ogniem

wystawione na śmiertelny cios

wyrwali mi ciebie z nieustannego uścisku

krzyk tej rany poruszy niebo i ziemię  

pieśni twojego cierpienia i okrzyki nienawiści

prześlę ci ptaki modlitwy nikt nie zna jej słów

weź moje Ja

zasłona między mną a tajemnicą została zerwana 

będę deszczem meteorów który wykrwawia ręce moich posłańców

serce przestanie być ciałem i stanie się ogniem

razem z twoim krzykiem pochłonie cię by być z tobą jednym

czas ludzi zniknie szybciej niż twoja łza na policzku

nikt nie przypuszczał że będziesz tańczyć na rozżarzonych nożach

taniec jest skutkiem przyczyną musiałbym zniszczyć świat

ból i okrucieństwo jest niczym wobec naszej miłości

nie wystarczy ci pamięć 

tam gdzie to jest kończy się pamięć

i nic się nie zaczyna, ty moja beduinko….

Ewa Sonnenberg, 20.09.2009 

PRZESŁANIE Z KTÓRYM PRZYCHODZIMY NA ŚWIAT

Pobądź chwilę ze mną w imieniu kogoś kogo kocham ponad ludzką miarę

Dreszcz jakby ktoś trzymał mnie w nieustannym uścisku walki

Nie znam śmierci ani życia cień Boga na mojej twarzy jak szept:

Lękam się że miłość do człowieka przesłoni mi Ciebie

Pamiętam przysięgę groźne nieugięte oddanie się temu

W  tembrze głosu można było zrywać kwiaty ognia

Obracać w popiół znikomość i małość by bliżej było do    

W tych rękach uderzających rytm przysięgi wzniecano miłość

Spojrzenie Boga dzielące niebo na dwie połowy

Pozwolimy się okiełznać by wynaleźć nową dzikość i nieoswojenie

Nikt nie przekroczy tej granicy niebezpieczeństwa by zbliżyć się do nas

Nikt nie ogarnie nas słowami by w wypowiedzianym oddalić przeznaczenie 

Co zostawiliśmy sobie z naszych obecności staje się tylko echem:     

„ gdy jest ci źle zobacz swoją twarz w ostrzu noża”

Nigdy się nie poddamy nawet umierając będziemy tańczyć z ogniem

Zobaczyłam w nim jednego z nich to samo szaleństwo pragnienia

Nieobliczalne groźne niebezpieczne śmiercionośne przerażające

To nic że pochodził z innego narodu i nosił imię w języku który jest mi wrogim

Zobaczyłam w nim tę samą przystań co w tamtych przyjaźniach do ostatniego tchu

Do ostatniego niewypowiedzianego słowa bo nie ma słów na to co odczuwamy

Bo nie ma takich słów poza uczuciem które przebyłoby tę drogę do nieba

Te brzegi o które rozbija się szaleńczy ból za nieodgadnionym „o czym marzysz?”

To pytanie przyłapało cię na gorącym uczynku że będąc mężczyzną

Marzysz i płaczesz że będąc wojownikiem Spełnionych Snów

Twoje serce podzielone jest na Niebo i Ziemię

Maj/Czerwiec 2009

Obraz

Istniał kiedyś obraz pewnej dziewczyny

Nie wiem dlaczego ale budził w ludziach nienawiść 

Odrzucony tajemniczy małomówny był jakby z innego świata

Tym bardziej prowokował i wywoływał wrogość

Wypowiadano o nim wiele złych i nieprawdziwych słów

Był tak znienawidzony że postanowiono go zniszczyć 

Próbowano różnych sposobów mniej lub bardziej okrutnych

Bez jakichkolwiek skrupułów rozszarpano go w strzępy

Została sama rama i pusta pełna grozy przestrzeń

Naraz ku ich zaskoczeniu i przerażeniu pojawił się nowy obraz

Oddalony od tego pierwszego o tak wielką odległość

Że żaden człowiek nie mógł jej przebyć by go dosięgnąć

Skazani teraz byli na obcowanie z odległą podobizną

Z tą różnicą że tamten obraz był malowany ludzką ręką

Ten nowy Ręką kogoś nadludzkiego

Zrozumieli że niszcząc ten pierwszy obraz

Zniszczyli coś co ich dotyczyło i co sami stworzyli

Zrozumieli też że nie można zniszczyć tego co jest prawdziwe 

Bo nie ma nic wspólnego z ludźmi

Tym bardziej poczuli co uczynili  

Motyl

Byłem kiedyś mandarynem

Uczonym rozkochanym w literaturze

Posyłałem do odległej krainy łez liście herbaty i swoje wiersze

Nigdy nie otrzymałem odpowiedzi

Wiedziałem o istnieniu dobrych i złych duchów

Znałem ich zwyczaje i język

Wiedziałem również, że istnieje Ktoś, kogo można nazwać Bogiem

I o Drodze tej jednej jedynej, którą warto iść

Kaligrafowałem słowa: gwiazda i wieczność

Aby napisać ich najdoskonalszą formę zajęło mi to całe życie

Kochałem wiele razy choć tak naprawdę

Kochałem tylko raz w życiu

I byłem chory z miłości i z miłości

Nigdy nie powiedziałem o swoim uczuciu

Kilka razy byłem nieostrożny

Lekceważąc lęk i strach przedostawałem się na drugą stronę

Cierpiałem jak każdy mając na uwadze słowa:

Nic nie jest ważne w obliczu Boga

W obliczu Boga nie ma okoliczności usprawiedliwiających.

Ewa Sonnenberg

Wojownik perski

Dla Mouny

Jak każdy wojownik znał cenę prawdy

Chodził jak po ostrzu noża dorastając do siły swojej wiary  

By nocą odczuwać jej nieziemski wymiar

W spojrzeniu miecza odbijał światło księżyca

Na mieczu połyskiwał napis:

„W imię Boga i Miłości”

Jego miecz krył w sobie wiele tajemnic

Słodkie odczucie lęku zamienione w brawurową odwagę

Każda walka była dla niego jak pisanie wiersza

Metafizyczna wojna w obronie świętych słów

I przychodzili mu z pomocą aniołowie

Anioł Zemsty był jego przyjacielem

Z pustynnym wiatrem pojawiali się sprzymierzeńcy

I znów zaczynał swoją walkę podobny do tygrysa

Stając twarzą w twarz z niebezpieczeństwem

Jego śniada i napięta skóra były jak modlitwa

W każdej bitwie był sobą bezlitosny dla kłamliwego wroga

Znał słabość w rękach przed wymierzeniem ostatecznego ciosu

A jego cios był tak celny jakby przebijał spadający płatek róży

Między jedną bitwą a drugą słuchał muzyki i pisał miłosne wiersze

Bo kochał czarnowłosą o delikatnym głosie

Gdy zbliżała się do niego wokół pachniało piżmem

To dla niej odkrył w sobie delikatność

To dla niej bywał słaby i czuły

Wiedział że tylko ci którzy bywają słabi potrafią być silni

I płakał znając historię każdej swojej blizny 

Kraków, luty 2005

Noc

Wydostawała się z kryształu chłodu

Dotykając stopami każdą grudkę zamarzniętej ziemi

Powietrze pachniało śniegiem jakby w pobliżu były anioły

Wybiegła z ciemności w bezlistne zwierzenia drzew

Wybiegła na spotkanie dziwnej tęsknocie zapatrzonej w dal

Od nowa pokochałam słowa

A słowa budowały dla mnie nowy dom

Maleńką łąką biegła cyganka z dzieckiem

Jakby to dziecko wykradła losowi: ze świata złudzeń do świata marzeń

Chcąc je uchronić od nieuniknionego przytulała do piersi

Wokół niej drżało powietrze jakby przebudzone

Jak lustro wody poruszone nieznajomym wizerunkiem

Jej uderzenia stopami o ziemię były jak krzyk

Jak wołanie do wszystkich korzeni drzew

Jakby tańczyła z tajemniczym światem

Czy był to taniec na płatku róży?

Nadsłuchiwałam czy na jej stopach brzęczą dzwoneczki

Przez skórę czułam jak dotykam ją wzrokiem

Przyjmowałam jej obecność jak dar

Ujrzenie tego, co wydaje się nierealne

I było w tym jakieś szaleństwo

Jakbyśmy tylko my pozostały na świecie

Przez chwilę byłyśmy niewidzialną stroną księżyca

Przez chwilę zatrzymał się czas i ujawnił jej twarz

Ile dróg przemierzyła zanim się zobaczyłyśmy?

Ile nieznajomych drogowskazów napotkała?

Poczułam jak nierzeczywiste pochłania nas obie

Ona która wciąż biegła i ja która ją zauważyła

Samotność tej chwili i jednoczesność naszego spotkania

Byłyśmy jak niema modlitwa

Jakbyśmy uchwyciły to, co najważniejsze

W tej ciemnej pustce, w której natura przerasta to, co ludzkie

Trwałyśmy bez przeznaczenia, bez wieku, bez imion

***

Chciał zemsty

Ale usłyszał: nie dodawaj wody do wezbranej rzeki

Chciał żeby kamienie tak głośno krzyknęły by runęły domy

Ale usłyszał: dlaczego zakłócasz spokój kamieniom zamiast sam krzyknąć

Chciał kary dla tego miasta

Ale usłyszał: karą jest to że to miasto wciąż istnieje

Chciał żeby to miasto spłonęło

Ale usłyszał: ogień jest święty i płonie tylko w tobie

Życzenia

Nie pora jeszcze na mówienie

szeptem pozwólmy mu biec za sobą

aż zmęczy się i zaśnie w naszych ustach

a my zostaniemy jego snem

Nie czas jeszcze na powiedzenie

prawdy dajmy jej wolną rękę

niech wybiera to co dla niej najlepsze

prędzej czy później przytuli nas do siebie

Nie jeszcze nie teraz

to słowo musi poczekać

nabrać sił i stać się częścią ciszy 

tej co czuwa nad nami

INTYMNOŚĆ ZGODY NA SIEBIE W TOBIE

Pukasz do okna mojego ciała

Okna mojego ciała przesłaniają ciemne żaluzje

Nie dochodzi do mnie światło dzienne

Nikt nigdy mnie nie widział jaka jestem

Wewnątrz siebie słyszę przepowiednie

Okna mojego ciała wypełnia niebo

Nie wiem czym jest grunt pod stopami 

Tylko kamień rozkwitający z niedotykania

Okna są zbyt wysoko by ktokolwiek do nich sięgnął

Wewnątrz siebie widzę walki między aniołami

W oknach mojego ciała kwitną kwiaty  

Nikt ich nie zauważa bo są przezroczyste

Rysują we mnie sekretną symbiozę piękna z osobnością

Sekretna mapa szczegółów zakorzeniona na innej planecie 

Wewnątrz siebie widzi jak na kwiatach tańczy słońce

Pukasz do okien mojego ciała

Ale światło wokół jest bezlitosne

Nieruchoma stoję przed wyborem: 

Stąd – dotąd

Albo nieskończoność zamknięta we mnie

To dopiero początek

Nie wiem dlaczego piszę

Nawet nie wiem w jakim języku

Niby lekcje dzieciństwa

Ale ukrywa się w nim coś innego

Niewidzialne postacie ze słońcami na ramionach

Księżyce zamienione w koła jakiegoś pojazdu 

Ptaki jak żołnierze z bronią swoich skrzydeł

Jakiś lament zmarłej przed bramą piekła

Jakaś modlitwa niewinnego przed egzekucją

Nie wiem z której strony świata to nadchodzi

Nie wiem dokąd idzie

Czy powraca?

Słowa mnie przerażają

Tajemnica przed którą padam na kolana

Kto to zrozumie?

Nie wiem dlaczego jestem im wierna

Wypędzona z człowieka

Słyszę o czym mówią przedmioty

Te wiersze które się piszą z wiatrem

Na pustym polu zawieram pakt z kamieniem

Nie wiem dlaczego nazywają mnie poetą

To tylko wiedza słowa

Coś co przychodzi gdy wszystko ci odbiorą

Przegrana człowieka i zwycięstwo kosmosu

Siła która pozostanie gdy już nie będzie ludzi

***

Wydoroślałeś nie wiesz kiedy

Wydoroślałeś: duma z siwych włosów

Jakby księżyc przytulił cię do siebie

Wydoroślałeś wyszedłeś z ukrycia

I zobaczyłeś swój życiorys w całości

A potem usłyszałeś że masz coś ważnego powiedzieć

Wydoroślałeś – milczysz

Woła mnie błyskawica

Czy będę wolny gdy spojrzę w jej serce?

Czy zdążę przed złaknionym duszy zmierzchem?

Czy potrafię być z ciała?

W każdej błyskawicy walczą o niego dwa światy

Odważysz się z nim spotkać?

Ktoś mówi: będziesz płakać

A błyskawica odpowiada:

Jak mam płakać gdy nie mam oczu

Jest dla niego czymś więcej niż miłością

Na jakiś czas śmierć przestaje istnieć

Małe ziarenko ryżu na którym jest napisane:

Mój głos jest głosem z innego świata 

-